25 Nisan 2012 Çarşamba

Çağlar ve Müzik - 16

Bölüm 16 / Orijinal Yayın Tarihi: 3 Mayıs 1999



Sayın izleyiciler; Schoenberg'in 1900 yılında yazmaya başlamasına karşın ancak 1911 tamamlayabilmiş olduğu, opus sayısı bulunmayan, büyük boyutlu yapıtı "Gurre-Lieder"in dinletememiş bulunduğumuz; 2. ve 3. Bölümlerini bugünkü izlencemizde sunacağız. Anımsatalım; Dinleyeceğiniz kayıtta Waldemar'ı Şahtşnayder, Tove'yi İnge Borkh seslendirmekte, Bavyera Radyosu Senfoni Orkestrasını Rafael Kubelik yönetmektedir. Şimdi, yapıtın 2. ve 3. bölümlerini sunuyoruz.
MÜZİK: Gurre-Lieder 2. ve 3. Bölümler (14'00") (26'00")
Gurre Lieder'in ilk seslendirildiği 1913 yılına gelinceye değin, Schoenberg; hepsi de dengeserlikdışı/atonal küğe daha çok açılım gösteren, küğ tarihi yönünden çok önemli sayılan hayli yapıt ortaya koymuştur. İlk seslendirilişlerinde hemen hepsi de tepkiyle karşılaşmış bu yapıtları gelecek izlencelerimizde sunacağız. Bugünkü izlencemizi, Schoenberg'in opus sayısı olmayan "Kabare Şarkıları"nı (Brettl-Lieder) sunarak bitireceğiz. Schoenberg 1901 yılında hem öğretmeni, hem dostu bulunan Alexander Zemlinsky'nin kızkardeşiyle evlendi. Aynı yıl Berlin'e giderek, geçimini sağlamak için burada, sanatsal yanı bulunan "Überbrettl" adlı kabarede çellocu olarak çalıştı. Bu kabarede yöneticilik de yapıyordu. Bir dönem çok tutulmuş olan bu kabaredeki çalışmaları sırasında "kabare küğü" olarak sekiz de şarkı bağdadı. Bu şarkılar çok tutuldu. Berlin'deki çalışmaları sırasında Richard Strauss ile tanıştı. Zemlinsky gibi onun da desteğini kazandı. Bu destek sonucu 1902'de Liszt Bursunu kazandı. Stern Konservatuvarında öğretmenlik de yaptı. 1903 yazında yine Viyana'ya döndü.
Schoenberg'in Berlin'de bulunduğu yıllarda, çalıştığı kabarede söylenmesi için yazmış olduğu sekiz şarkının başlıkları şunlardır:
  1. Galathea
  2. Cigerlette
  3. Kolay Doyuma Ulaşan Aşık (Der Genügsame Liebhaber)
  4. Yalınç / Basit Şarkı (Einfaltiges Lied)
  5. Uyarış (Mahnung)
  6. Herkes Kendininkini (Jedem Das Seine)
  7. Arkadya Aynası'nda Arya (Arie Aus Dem Spiegel von ARCAdien)
  8. Uyurgezer (Nachtwandler)
Soprano Jessye Norman'a piyanoda James Levine eşlik etmektedir. Ancak son şarkı olan "Uyurgezer"de Mary Ann Archer küçükflüt, Mark Gould trompet, Gregory Zuker trampet çalmaktadırlar...
MÜZİK: Schoenberg – Kabare Şarkıları (28'42")

Not: Tekrar yayında kısaltılmış olan programın ses kaydında Kabare Şarkıları yerine, 17 Mayıs 1999 tarihili programda yer alan Piyano için Üç Parça Op.11 yayınlanmıştır.