Çağlar ve Müzik - 17

Bölüm 17 / Orijinal Yayın Tarihi: --



Bu hafta 10 Mayıs 1999 tarihinde yayınlanan programın tekrarı yerine 3 Mayıs ve 17 Mayıs tarihli programlardan alınan parçalar birlikte sunulmuş. Aşağıdaki metinleri ilgili tarihli yayınlarda da görebilirsiniz.

Gurre Lieder'in ilk seslendirildiği 1913 yılına gelinceye değin, Schoenberg; hepsi de dengeserlikdışı/atonal küğe daha çok açılım gösteren, küğ tarihi yönünden çok önemli sayılan hayli yapıt ortaya koymuştur. İlk seslendirilişlerinde hemen hepsi de tepkiyle karşılaşmış bu yapıtları gelecek izlencelerimizde sunacağız. Bugünkü izlencemizi, Schoenberg'in opus sayısı olmayan "Kabare Şarkıları"nı (Brettl-Lieder) sunarak bitireceğiz. Schoenberg 1901 yılında hem öğretmeni, hem dostu bulunan Alexander Zemlinsky'nin kızkardeşiyle evlendi. Aynı yıl Berlin'e giderek, geçimini sağlamak için burada, sanatsal yanı bulunan "Überbrettl" adlı kabarede çellocu olarak çalıştı. Bu kabarede yöneticilik de yapıyordu. Bir dönem çok tutulmuş olan bu kabaredeki çalışmaları sırasında "kabare küğü" olarak sekiz de şarkı bağdadı. Bu şarkılar çok tutuldu. Berlin'deki çalışmaları sırasında Richard Strauss ile tanıştı. Zemlinsky gibi onun da desteğini kazandı. Bu destek sonucu 1902'de Liszt Bursunu kazandı. Stern Konservatuvarında öğretmenlik de yaptı. 1903 yazında yine Viyana'ya döndü.
Schoenberg'in Berlin'de bulunduğu yıllarda, çalıştığı kabarede söylenmesi için yazmış olduğu sekiz şarkının başlıkları şunlardır:

1. Galathea
2. Cigerlette
3. Kolay Doyuma Ulaşan Aşık (Der Genügsame Liebhaber)
4. Yalınç / Basit Şarkı (Einfaltiges Lied)
5. Uyarış (Mahnung)
6. Herkes Kendininkini (Jedem Das Seine)
7. Arkadya Aynası'nda Arya (Arie Aus Dem Spiegel von ARCAdien)
8. Uyurgezer (Nachtwandler)

Soprano Jessye Norman'a piyanoda James Levine eşlik etmektedir. Ancak son şarkı olan "Uyurgezer"de Mary Ann Archer küçükflüt, Mark Gould trompet, Gregory Zuker trampet çalmaktadırlar...

MÜZİK: Schoenberg – Kabare Şarkıları (28'42")

Schoenberg aynı yıl, 1908'de Stephan George'nin "Asmabahçeler Kitabı"ndan 15 şiiri soprano ve piyano için şarkı yaptı. Bu şarkılar dengeserlikdışı atonal yapılanmaya göre yazılmış şarkılar olarak etkileyici ilk örneği oluşturmuşlardır. Bu 15 şarkılık diziyi mezzosoprano Brigitte Fassbeander'e Aribert Reimann'ın piyanoda eşliğiyle dinleyeceğiz.

MÜZİK: Özel arşiv - Schoenberg - Das Buch der Hangenden Garten (27'01")