22 Ocak 2013 Salı

Çağlar ve Müzik - 55

Bölüm 55 / Orijinal Yayın Tarihi: 23 Ocak 2000

Sayın dinleyiciler, Paul Hindemith'in verimi içinde konçerto türü epeyce yüklü bir yer tutar. Hemen hemen tüm çalgılar için birer sonat yazmış olduğu gibi en az bir konçerto yazmayı da gözetmiştir. İki keman konçertosu, iki piyano konçertosu, iki org konçertosu, viyola konçertosu, seviviyolası konçertosu, klarinet konçertosu, korno konçertosu, trompet ve fagot için ikili konçerto ilk anda usa gelenler.
Başta saydığımız; keman, çello, piyano ve org için yazdığı ikişer konçertodan birincileri 1922-1928 yılları arasında ortaya çıkmış olup, Hindemith'in zengin buluş gücünü, sağlam girdili yapısallığını çok başarılı biçimde yansıtırlar. Buna karşılık, 1940 ve sonrasında yazılmış ikinci konçertolar, devrimci yanları olmayan, çoğu devinimleri pek de anlamlı olmayan zorlamalı yapıtlar gibi görünürler. Yine de içlerinde bazıları (1939'da yazılmış olan ikinci keman konçertosu, özellikle de 1940'da yazılmış olan çello konçertosu) devrimci yanları olmasa bile biçimsel sağlamlıkları parlak-hünerli ezgisellikleri yönünden başarılı, tutulan yapıtları arasında görülebilirler.
Birincilere karşı ikincilerin çok yavan kaldığı konçertolar için ikinci piyano ve org konçertoları sayılabilir.
Hindemith'in 1921-1928 yılları arasında yazdığı ve "Yedi Odaküğü" başlığı altında topladığı yapıtların hepsini sunmaya çalışacağız. Hindemith'in çok başarılı olan bu "Yedi Odaküğü"nü sıralarını bozmaksızın sunuyoruz;
1- Odaküğü No.1 Op.24 No.1 - Dört bölümlü olan yapıt 1921-1922 yılları arasında yazılmıştır. 12 çalgı içindir: Flüt, klarinet, fagot, trompet, akordiyon, piyano, silofon, vurmalar, keman, viyola, çello, kontrabas Yapıtı "Konçerto Amsterdam" topluluğundan dinleyeceksiniz.
KÜĞ (MÜZİK): Hindemith - Odaküğü No.1 Op.24 No.1 (15'00")
2- Odaküğü No.2 Op.36 No.1 Piyano Konçertosu 1924 yılında yazılan yapıt dört bölümlüdür. Piyanoya eşlikte 12 çalgı (flüt, obva, klarinet, basklarinet, fagot, korno, trompet, trombon, keman, viyola, çello, kontrabas) yer alır.
Yalkıcı/solist Victor Yampolski'ye Aleksey Vinogradov yönetimindeki Moskova Çağdaş Küğ Topluluğu eşlik ediyor.
KÜĞ (MÜZİK): Hindemith - Odaküğü No.2 Op.36 No.1 Piyano Konçertosu(20'41")
3- Sırada Odaküğü No.3 var. Yalkın/solo çello ve on çalgı için yazılmış. Op.36 No.2 sayısını taşıyan yapıt 1925 yılında yazılmış. Önceki konçerto gibi bu da dört bölümlüdür.
Çelloyu Natalya Savinova, Vinogradov yönetimindeki Moskova Çağdaş Küğ Topluluğu eşliğinde seslendirecek.
Sırayı 4. Odaküğü/Keman Konçertosunun alması gerekiyorsa da yapıtın uzunluğu, süremizin az kalması nedeniyle, sonraki konçertoları sunmayı gelecek izlencelerimize bırakıyor, kalan süremiz içinde Hindemith'in 1917 yılında çello ve piyano için yazmış olduğu Op.8 Üç Parça'dan "Scherzo" başlıklı üçüncü parçayı sunuyoruz.
Çelloyu Julius Berger, piyanoyu Siegfried Mauser çalıyor.
KÜĞ (MÜZİK): Hindemith - Op.8 Üç Parça-Scherzo (12'00")
TRT'de 2000 yılında yayınlanmış olan "Çağlar ve Müzik" programının ses kayıtları elimizde olmadığından, burada paylaşılan küğ örnekleri, Ertuğrul Oğuz Fırat'ın kendi arşivinden sunduğu icralardan farklı olabilir.