Bugünkü izlencemizi çoklukla Franz Liszt'in son dönem yapıtlarına ayırmış bulunuyoruz. Liszt'in son dönemi 1870 yılından ölüm tarihi olan 1886 yılına uzayan bir süreci kapsamaktadır. Liszt, son döneminde çoğunlukla küçük piyano parçaları yazmıştır. Org için koro için dinsel nitelikli birkaç yapıt da ortaya koymuşsa da piyano parçaları küğ tarihi bakımından büyük önem taşımaktadır.
Piyano için yazılmış bu parçalar küçüktür ama, küğün geleceğini belirlemede önemleri büyüktür.
Liszt 1830 - 1848 yılları arasında, ilk döneminde, kimi yapıtlarında da yeni denemelere girişmiştir. Örneğin l830'da yarattığı; yaylı çalgılar ve piyano için "Malediction / Kargış - İlenme" adlı yapıtında dengeserlik (tonalite) bağının zayıflaması daha özgür bir biçim ve biçem anlayışına ulaşabilmek için dörtlü aralıkları ilk kez kullanmayı gözetmiş, böylece Skryabin'den çok önce tutanaksız - bağımsızlaşmış dengeserlik anlayışını gündeme getirmiştir.
Gerek bu ilk dönem yapıtlarında, gerekse 1848 - 1861 arası "Weimar Dönemi", ya da daha sonra 1861 - 1869 arasında "Roma Dönemi" yapıtlarında dengeserlik bağından sıyrılmak için yer yer değişik yöntemleri kullanmışsa da, dengeserlik anlayışını tümden geriye atan, alacalı/kromatik yapısıyla, ezgilemesinin bile alışılanın dışında özgürce kıvrımlaştığı bir biçemi son dönem yapıtlarında görmekteyiz.
Tanınmış İngiliz bağdar ve küğbilimci Humphrey Searl, Liszt'in son dönem yapıtlarını "Bach'la Schönberg'i birbirine ulaştıran köprü" olarak görür. Bugün dinleteceğimiz ilk üç yapıt, Liszt'in "Gezi Yılları" başlığı altında toplamış olduğu üç albümün her birinden bir alıntıdır.
İlk parça: 1. Geziyılı (İsviçre) albümünden; Wallenstadt Gölünde/Au Lac de Wallenstad (1836 yılında yazıldığı sanılmaktadır) (3'28")
İkinci parça: 2. Gezi yılı'ndan (İtalya) Il Pensoroso (1838 - 1839 yılları arasında yazılmış.) (4'39")
Üçüncü parça: 3. Gezi Yılı'ndan: Les Jeux a la Villa d'Este/Villa Este'de su oyunları - 1877'de yazılmış. Liszt'in bu parçasının izlenimciliği çağrıştırdığı düşünülebilir. Maurice Ravel'in 1901'de yazacağı ünlü "Jeux d'eaux / Su oyunları" parçasına esin kaynağı olduğunu bilmekteyiz. (7'48")
Üç parçayı da Andre Watts seslendirecek.
< MÜZİK : Özel Arşiv >
Bundan sonra sunacağımız yapıtların hepsi Liszt'in son döneminde; (1881-1885) yılları arasında yazılmıştır. Bu yapıtların tümüne egemen olan havanın "ölüm önsezi" olduğu söylenebilir. Yine bu parçaların hepsinde dengeserlik anlayışını geriye atan - dengeserlik dışına yönelen ileri adımların atıldığı gözlenebilir.
Önce Mikhail Rudytden üç parça dinleyeceğiz:
3) Külrengi Bulutlar/Nuages Gris (4) (3'02")
4) R.Wagnertin mezarında (2'06")
5) Czardas Obstine (3'03")
< MÜZİK : Özel Arşiv >
Son olarak Andrea Bonatta'nın Liszt'in piyanosunda çaldığı 8 parça dinleyeceğiz. Sırasıyla şu parçalar: 1- (6) La Lugubre gondola I (Yas Gondolu) (4'10")
2- (7) Lugubre Gondola II (Yas Gondolu) (7'27")
3- (8) R. Wagner Venedik'te (3'58")
4- (9) Uykusuz, Soru ve Yanıt (2'08")
5- (11) Karanlık/unstern (6'17")
6- (12) Trauvervorspiel und Trauermarsch (6'15")
7- (13) En Reve-Nocturn (2'25")
8- (14) Bagatelle sans tonalite (3'03")
< MÜZİK : Özel Arşiv >
