Franz Liszt'in yapıtlarına ayırdığımız bugünkü izlencemizde onun dengeserlik (tonalite) bağından tümüyle kurtulmaya yöneldiği, bu amaçla; üçtamseslik (triton) açıklığı, dengeserlik anlayışını sarsıntıya uğratan tam sesler dizisini kullandığı, küğünü ezgisel egemenlikten sıyrılıp aralık anlayışına göre kurmaya başladığı 1861 -1869 yılları arasındaki "Roma Dönemi" yapıtlarıyla 1870'den ölümüne (1886) yılına dek süren son döneminde vermiş olduğu yapıtlardan seçilmiş örneklere ayırmış bulunuyoruz.
(1) İlk dinleyeceğiniz yapıt, 1862 /63 yıllarında yazmış olduğu "İki Dinleti Çalışması" başlıklı yapıtı. İki parçadan oluşmaktadır. İlki; "Orman Mırıltıları", İkincisi; "Küçükcinlerin Oyunu" adını taşımaktadır. Piyanoyu Georges Czifra çalmaktadır. MÜZİK : küğ (6'31")
Liszt "Mefisto Valsi" başlıklı yapıtlarından ilkini 1859/62 yılları arasında yazmış, piyano için yazılan bu yapıtı sonra orkestraya da uyarlamıştır. 1881 yılında 2 sayılı olanı, 1883'te 3 sayılı olanı, 1885'te (demek ölümünden bir yıl önce) 4 sayılı son Mefisto Valsini yazmıştır. Liszt'in 4 Mefisto Valsi'ni birbiri ardından piyanoçalar Leslie Howard'ın piyanosundan dinleyeceksiniz.
< MÜZİK : küğ (35'14") >
(3) Liszt son piyano yapıtları arasında nerdeyse izlenimciliğin önhabercisi gibi bir tutum içindedir. İşte 1881 yılında yazmış olduğu "Külrengi Bulutlar" ve son yapıtı sayacağımız dengeserliğin artık işlevinin bitmiş olduğunu kanıtlayan 1885'de yazmış olduğu "Dengeserlikdışı Bagatel". Her iki parçayı da Andrea Bonatta'dan dinleyeceksiniz. < MÜZİK : küğ (05'29") >
Franz Liszt üstün bir piyanoçalardı. Piyano için devrimci nitelikte yapıtlar ortaya koymuştur. Ancak aynı doğrultuda üstün bir orgçalardı. Org için 47 parça yazmıştır. Org yapıtlarında da uyum ve biçim anlayışında ilerici-devrimci niteliği hemen kendini belli ettiği ölçüde bunların çoğunda, piyano yapıtlarında olduğu gibi üstün bir takât sınırı (performance) kendini zorunlu kılmaktadır. J.S.Bach'tan sonra Liszt'e gelinceye değin tanınmış, büyük bağdarların hiçbiri org'a yeterince önem vermemiş, önemsenir bir yapıt ortaya koymamışlardır. Liszt org'u yeniden gündeme getirmiş, sadece Barok dönemin çalgısı sayılmaktan kurtarmış geleceğe-günümüze uzanan yolu açmış bulunmaktadır. Liszt' in org yapıtlarına örnek olarak "Bach üzerine Prelüd ve Füg" ile "Trauerode/Yas Odu"nu sunacağız. "Bach/adı üzerine Prelüd ve Füg" 1855'de , "Trauerode" ise 1860 yılında yazılmıştır. < MÜZİK : küğ (11'50") >
