Sayın dinleyiciler, bugünkü izlencemizde yine Franz Liszt'in yapıtları üzerinde duracak, az tanınmış ve az seslendirilmiş, bazı yapıtlarını tanıtmaya calışacağız.
Felix Mendelssohn Bartholdy ve Robert Schumann, Liszt'i bağdar olarak yetersiz bulmuş, 1830 - 1847 yılları arasında yazdıkları yazılarla onu hep eleştirmiş 19. yüzyılın ilk yarısında etkilendikleri kesin görülen iki bağdardı. Liszt'i küçümseyen yazıları ile, Liszt'in değerinin anlaşılmasını geciktirmiş oldular.
Mendelssohn, Liszt 'in bağdarlık yanıyla ilgili şunları yazmıştı: Bence tek eksiği, gerçek bağdarlık dediğimiz şey, kendisine özgü küğsel düşünceden yoksun bulunması.
Şunları da Schumann yazmış: Paganini'nin ortaya çıkışıyla Liszt çalgısınının sınırlarını aşacak bir parlaklığa yönelmiştir. Apparition'da nerdeyse işi çılgınlılığa kadar götürmüştür. Ancak Chopin'in varlığı Liszt'i biraz olsun kendine getirebilmişse de sanırım Liszt için artık çok geç, bağdarlık yönünden yitirdiklerini kazanabilmesi olanaksız.
Mendelssohn'un da, Schumann'ın da yine o dönemin öncü bağdarlarından olduğu bugün artık tartışmasız olsa bile Hector Berlioz'a da hiç de olumlu gözle bakmadıkları, onu da küçümsemiş olduklarını belirtelim.
Şimdi ilk olarak, Schumann'ın işi çılgınlılığa kadar vardırdı diye tanımlamaya çalıştığı, Liszt'in 1834-35 yılları içinde yazmış olduğu Apparitions (Belirmeler) başlıklı üç piyano parçasını Michel Bourdoncle'un piyanosundan dinleyelim. Parçalardan üçüncüsü Franz Schubert'in bir valsi üzerine yazılmıştır.
< MÜZİK : Apparitions 1, 2, 3 (19.28) >
Şimdi dinleteceğimiz yapıt, beşinci parçasını Liszt'in 1842'de yazmış olduğu bilinen, ancak altı parçanın her birinin hangi yıllarda yazılmış olduğu kestirilemeyen tümünün 1850 yılında ortaya çıktığı kesin olan Consolations (Avunmalar) başlıklı altı piyano parçasını Andrea Bonatta'dan dinleyeceğiz. Bonatta'nın yapıtı seslendirdiği piyano, Steingrueber'in 1873 yılında Liszt için yapmış olduğu ve Liszt'in o yıldan ölümüne dek geçen 13 yıllık süre içinde kullanmış olduğu Bayreuth'deki evinde bulunan özel piyanodur.
< MÜZİK : Consolations (15.20) >
Sırada Liszt'in konçertosu bulunmakta. Üçüncü Piyano Konçertosu. Liszt'in 1. ve 2. Piyano Konçertoları herkesçe bilinmektedir. 1. Piyano Konçertosuyla aynı dengeserlikte (büyük mibemol) yazılmış üçüncü konçerto iki-üç yıl kadar önce bulunmuş olup bugüne dek yayınlanan Liszt yapıtları sıralacında görülmemektedir. Yapıtın kesin yazılış yılı da belli değildir. Birinci piyano konçertosunun ilk tasarımının ortaya çıktığı 1839 yılından önce yazılmış olabileceği düşünülmektedir.Piyanoyu Steven Mayer çalmakta, Londra Senfoni Orkestrasını Tamas Vasary yönetmektedir.
< MÜZİK : 3. Piyano Konçertosu (14.39) >
Şimdi de Liszt'in Piyano Konçertoları kadar ünlü, tanınmış ve çok tutulmuş bir yapıtı sırada: Totentanz (Ölüm Kırını) Piyano ve Orkestra için yazılmış olan yapıt, Dies İrae ezgisinin çeşitlemelerinin sergilenmesinden oluşmaktadır. Liszt bu yapıtını 1849'da bitirmiştir. Ne ki yapıtı üzerinde 1865 yılına kadar değişiklikler yapmıştır. Bizim size dinleteceğimiz biçimi yapın Ferrucio Busoni tarafından yayınlanmış olan 1853 biçimidir. Steven Meyer ve Tamas Vasary yine iş başındalar. < MÜZİK : Totentanz (17.39) >
