14 Kasım 2012 Çarşamba

Çağlar ve Müzik - 45

Bölüm 45 / Orijinal Yayın Tarihi: 22 Kasım 1999



Sayın dinleyiciler, bugünkü izlencemizi, Berg'in Wozzeck operasından sonra ortaya koymuş olduğu üç yapıta ayırmış bulunuyoruz. Yazılış tarihlerine göre bu yapıtlar şunlardır:
1- 1923-1925 yılları arasında yazılmış olan "Keman, Piyano ve 13 Üfleme Çalgı için Oda Konçertosu". Berg bu yapıtı öğretmeni ve arkadaşı Schönberg'in 50.yaş gününü kutlamak için yazmış, ona sunulamıştır. Schönberg dizisel yöntemin kurallarını 1923 yılında ortaya koymuş olduğu halde, Berg henüz bu yöntemle yazmaktan uzaktır. Yapıtta yine de dizisel yöntemin kimi kurallarının uygulanmış olmasına karşılık, yönteme tam bir uyum görülmez.
2- 1926 yılında "Duygun Ardış / Lyric Suite" başlıklı yaylılar dörtlüsü için yapıtını ortaya koyan Berg, altı bölümlü olan bu yapıtının yalnız birinci ve altıncı bölümlerinde dizisel yöntemi kullanmış, öteki bölümlerde dengeserlikdışı/atonal küğ anlayışına bağlı kalmıştır. Berg bu yapıtını "Duygun Senfoni/Lyric Symphonie" yapıtını çok beğenmiş olduğu öğretmeni Schönberg'in öğretmeni ve arkadaşı olan Alexander von Zemlinsky'e sunulamıştır.
3- Dinleteceğimiz son yapıt Alban Berg'in 1929 yılında yazmış olduğu "Şarap/Der Wein" adlı dinleti aryasıdır. Berg'in baştan sona dizisel yöntemle yazmış olduğu ilk yapıtı budur. Daha sonra "Keman Konçertosu" ile son perdesini tamamlayamamış olduğu "Lulu" operasını da tüm olarak dizisel yöntemle yazacaktır.
"Şarap-Dinleti Aryası" ünlü Fransız ozanı Charles Baudler'in şarapla ilgili üç şiiri: "Şarabın Tini / L'Ame du vin", "Sevgililerin Şarabı / Le Vin des amants", "Yalnızın Şarabı / Le Vin du solitaire"in ünlü Alman ozanı Stefan George'nin Almancaya yapmış olduğu çevirileri Berg'in okuduktan sonra şarkı yapmaya karar vermiş olması sonucu ortaya çıkmıştır. Ancak aryada şiirleri Fransızca asıllarına göre kullanmıştır.
Şimdi ilk olarak "Keman, piyano ve 13 Üfleme Çalgı için Oda Konçertosu" sunuyoruz. Daniel Barenboim, piyano / Pinchas Zukerman, keman çalıyor, Pierre Boulez yönetimindeki Ensemble Inter Contemporaine eşlik ediyor.
MÜZİK(KÜĞ) : Berg -Oda Konçertosu (29'59")
Sıra, "Duygun Ardış/Lyric Suite"de. Yapıtı Viyana'daki Alban Berg Dörtlüsü'nün 1996'daki kaydından izleyeceksiniz.
MÜZİK(KÜĞ) : Berg -Duygun Ardış (27'11")
"Şarap-Dinleti Aryası"nı Claudio Abbado yönetimindeki Viyana Filarmonisi'nin eşlik ettiği mezzosoprano Anne Sofie von Otter'den dinleyeceksiniz.
MÜZİK(KÜĞ) : Berg -Şarap, Dinleti Aryası (12'59")